Om de vorderingen van de kinderen in kaart te kunnen brengen en het handelen af te kunnen stemmen op de behoefte van het kind, worden in de maand januari de CITO toetsen afgenomen.

Kinderen met ernstige dyslexie gebruiken vaak leessoftware  bij het lezen van teksten in de klas. Op deze manier worden de ernstige technische leesproblemen enigszins gecompenseerd en kunnen kinderen met dyslexie toch op een redelijk niveau tot tekstbegrip komen.
Nu wordt door scholen regelmatig de vraag gesteld of het ook toegestaan is om bij de toetsen van het begrijpend lezen gebruik te maken van leessoftware.

Cito adviseert in principe om geen leessoftware toe te staan bij de afname van de toetsen uit het Cito volgsysteem primair en speciaal onderwijs. De reden is:

• Bij inzet van leessoftware meten de toetsen niet meer precies dat waarvoor ze bedoeld zijn. Zo is de maat voor begrijpend lezen een combinatie van de mate van taalbegrip en de mate van technische leesvaardigheid. Bij compenseren voor de technische leesvaardigheid, verandert daarmee ook de interpretatie van de toetsscore voor begrijpend lezen.
• De resultaten van leerlingen op de toets zijn bij aangepast toetsen niet meer af te zetten tegen een landelijke normgroep; alleen de vordering van de leerling ten opzichte van zichzelf bij een eerdere meting kan worden vastgesteld.

Bij ernstig dyslectische leerlingen is het aannemelijk  dat in hun verdere schoolloopbaan (bovenbouw PO en het voortgezet onderwijs) veel van de informatie uit geschreven bronnen met inzet van hulpmiddelen verworven zal moeten worden. Om zicht te krijgen op deze mate van tekstbegrip is het nuttig om de toets voor begrijpend lezen wel in voorgelezen vorm of met auditieve of andere ondersteuning af te nemen.

Wanneer mag je wel kiezen voor de inzet van leessoftware/voorlezen:

• Er moet sprake zijn van ernstige dyslexie
• Het kind zit in groep 5 of hoger
• De technische leesvaardigheid moet  zo zwak zijn, dat de score op een toets voor begrijpend lezen hierdoor volledig bepaald wordt (de toets is hierdoor niet informatief ). Het kind zal blijvend in de laagste normgroep scoren.
• In de dagelijkse onderwijspraktijk wordt de leessoftware ook gebruikt.
• Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat het kind wel tot tekstbegrip komt met inzet van leessoftware/ voorlezen.
• De aangepaste afname wordt concreet omschreven en met onderbouwing vastgelegd zodat derden weten hoe de toets gegevens geïnterpreteerd kunnen worden.

Compensatiemiddelen die toegepast kunnen worden zonder dat de resultaten te sterk beïnvloed worden zijn:

• meer tijd geven om de toets te maken
• de toets in meerdere delen afnemen
• het vergroten van de tekst van A4 naar A3 formaat
• een toets van een lager niveau afnemen dan de standaard toets van het afnamemoment (het zgn. toetsen op maat)

Ook hier geldt dat de aangepaste afname vastgelegd moet worden, zodat derden weten hoe de toets gegevens geïnterpreteerd kunnen worden